Marathi blog

प्रत्येक भाषा सुंदर असते, प्रत्येक भाषेच्या गमती जमती असतात. कुठलीही भाषा कदाचित तेव्हा एन्जॉय करता येते जेव्हा त्याचे अगदी गावराण रुपांतरापासून प्रदेशाप्रमाणे डायलेक्ट तुम्हाला कळतात.

विदर्भातली मराठी, गावाकडली मराठी, पुण्यातली अस्सल पुणेरी मराठी, कोकणातली मराठी आणि ह्या सर्वीकडील लोकांच्या निरनिराळ्या तरहा - खाण्यापासून वागण्यापर्यंत मला माहीत असल्याने मराठी पुस्तक मी सर्वात जास्त एन्जॉय करते.

मला मराठी समजत नसती किंवा वाचता आली नसती तर मी आयुष्यात काय मिस केल असत? खर तर काहीच नाही - पु.ल. देशपांडे सोडल तर! पु.लंची सर्वच पुस्तक सुंदर असली तरी बटाट्याची चाळ सर्वात सुंदर आहे.
वपु, सुहास शिरवळकर ह्यांची सर्वी पुस्तक मी मिस केली असती. मराठी भाषेचा अस्सल आस्वाद कवितांमधून लुटता येतो. शांता शेळके, मर्ढेकरांपासून अगदी आत्ताआत्तापर्यंतचे कवी किशोर कदम.

मला अजुन भाषा कळाल्या असत्या तर बर झाल असत कारण त्या न समजुन मी बरचस लिटरेचर मिस करते आहे. २०१२ मधे हिंदी पुस्तक वाचण्याचा प्लॅन आहे.

इतक्यात गंगाधर गाडगीळांच एका मुंगीचे महाभारत हे पुस्तक वाचल. त्यांची मी इतर कुठलीही पुस्तक वाचली नसल्याकारणाने त्यांना व्यक्ती म्हणून किंवा त्यांच्या आयुष्याबद्दल जाणून घेण्याची जिद्न्यासा मला नव्हती. पण तरीदेखिल हे पुस्तक मला खुप आवडल. काही आत्मचरित्र तुम्हाला प्रोत्साहित करतात जस की इडली ऑर्किड आणि मी, काही अवाक करतात जस की कोल्हाट्याच पोर, तर काही वाचल्यावर वाटत ह्या व्यक्तीने आत्मचरित्र का लिहाव? जस की नाच ग घुमा, काही आत्मचरित्रांशी तुम्ही रीलेट करु शकता, तसच हे पुस्तक माझ्याकरता होत.

ब्रिटीश काळातील मुंबई, तिथली लोक, मराठी लोकांचे इतर भाषीयांशी संबंध, तेव्हाच राहणीमान, कॉलेज लाईफ, कॉलेज विद्यार्थांकडून होणारया ब्रिटीशांविरुध्द चळवळी, तेव्हाच्या पुढारयांबद्दलचे विचार आणि हे सर्व एका कॉमन मॅनच्या द्रुष्टीकोनातून.

लिखाण ही माझी प्रचंड आवडीची गोष्ट आहे, त्याकरता मी रोज आवर्जुन वेळ काढते. लिहिल्याशिवाय मला दिवसाच पुर्णत्व जाणवत नाही. लिखाणावर तेवढच प्रेम करणारे गाडगीळ, त्यामुळे लिखाणासाठी येणारा मेंटल ब्लॉक, वेळ न मिळाल्यास होणारी चिडचिड, येणारी डिसट्रॅक्शन्स इत्यादींबरोबर व एक आयुष्याचा आराखडा व कौटुंबिक जीवन ह्या गोष्टी पण मला समान वाटल्यात. त्यांच्या आयुष्यातील अनंत डीटेल्सने मी बोर पण झाले. पुस्तक खरोखरच महाभारतासारख जाडजुड आहे. पण त्यांची अजुन पुस्तक मी वाचेन की नाही मला शंका आहे कारण वपु, सुशि ह्यांच्यासारख भाषेवरील प्रभुत्व मला जाणवल नाही. पुस्तक अवांतर डीटेल्स स्किप करुन वाचण्याकरता नक्कीच वर्थ आहे.

काही गोष्टी वाचलेल्या/ऐकलेल्या जस की भांडकुदळ जोशी, काही व.पुंच्या इतर पुस्तकांमधुन रीपिट, आणि काही व.पुंची खुप पुस्तक वाचल्यामुळे प्रेडिक्टेबल वाटणाऱ्या. प्रत्येक लेखकाच्या बाबतीत तस होउ शकत, जस की पुलंची ४ पुस्तक एकानंतर एक वाचल्यावर कोणत्या लाईनीनंतर कोणत्या प्रकारचा जोक येणार आहे हे रसिक वाचक ओळखु शकतो...
हे पुस्तक माझ्या मनाला खुप भिडले नाही पण तुम्ही नक्कीच वाचून बघा आणि मला तुमचा अभिप्राय अवश्य कळवा.

(हे पुस्तक एका इंग्रजी पुस्तकाचा केलेला अनुवाद आहे)

खर तर कथानकाचा पाया एकदम भक्कम आहे - ३ रुटीनला कंटाळलेले मित्र काही दिवसांच्या प्रवासाला निघतात ते पण नावेतून. ह्या थिमसोबत बरच काही करता आल असत पण अफसोस, द. मा. निराशा करतात. ना त्यातली पात्र ठळकरित्या उभी राहतात ना त्यांनी प्रवासात केलेल्या गोष्टी. ना त्यात गम्मत आहे ना सबस्टन्स. तुमच मत वेगळ पडल तर मला जरूर कळवा.

मला हे पुस्तक प्रचंड आवडल. मी शाळेत जायचे तेव्हा कधी एकदा शाळा संपुन मी घरी पळते आहे अस व्हायच, पण ही शाळा कधीच संपु नये अस वाटत होत. जी पुस्तकातली साईड कॅरॅक्टरस वाटली होती ती गोष्टीच्या शेवटी अचानक खुप काही सांगुन गेलीत. शाळेतल्या आठवणी ताज्या झाल्यात, पुन्हा चक्क अभ्यास पण करावासा वाटतो आहे!
हे पुस्तक आहे शाळेत गेलेल्या सर्वांसाठी...
शाळा चित्रपट शाळा पुस्तकाचा झालेला अपमान आहे. 

जग हे एक इक्विलिब्रियम आहे. समुद्राच्या एका किनारयावर भरती येते कारण दुसरयावर ओहोटी येते म्हणुन. कुठल्याही एका क्षणाला जगातल्या एनर्जिची टोटल सेम राहते.

तुम्हाला मिळालेला एक आनंदाचा क्षण हा बॅलंस करण्याकरता कोणालातरी दुःख देऊन जात असेल का?
एका क्षणाला तुम्हाला श्रीमंत करणारा त्याच क्षणाला दुसरयाला भिकारी करत असेल का?

तुमच्या घरात झालेला एक जन्म कुठेतरी मॄत्यूस कारणीभुत ठरत असेल का?

माझा जन्म एका साधारण ५०० ची लोकसंख्या असलेल्या खेड्यात झाला. ३ वर्षांची होईपर्यंत प्राणीओळख मला फक्त एकाच प्राण्याची होती. तो मला सर्व प्राण्यांचा राजा वाटायचा. त्याची संख्या लोकांहुन अधिक होती. प्राण्याच नाव होत डुक्कर. त्याच्या दिनचर्येशी मी पुर्णपणे परिचीत झाले. त्याच्या जीवनप्रणाली मधे माझी पीएचडी होण्याआधीच माझ्या वडिलांची दुसऱ्या छोट्या गावात बदली झाली.

नव्या गावाच्या नव्या घरात एका स्टूलवर उभ राहुन मी वडिल आरशात बघुन फावड्यासारख यंत्र का फिरवत आहेत ह्याच निरिक्षण करत असतांना आमची आई जोरात ओरडत त्या खोलीत आली "सापपपप" आणि तिच्यामागे एक काळाबिद्रा चिकट प्राणी जमिनीवर वेडावाकडा सरपटत आला. पहिल्याच नजरेत मी त्याचा तिरस्कार करु लागले. पण साप जमात माझ्या प्रेमात पडली आणि त्यापुढे मी जिथे जिथे राहिले तिथे तिथे त्यांनी माझा पिछ्छा पुरवला.

आमच हे नात बरीच वर्ष टिकल. ह्या आधुनिक जगात स्वफायदाखेरीज नाती टिकुन राहणे म्हणजे आश्चर्यकारकच म्हणायचे. त्यामानाने तो माझ्याशी खुपच प्रामाणिक राहिला.

नागपंचमीच्या दिवशी मी एका मैत्रिणीकडे गारुडीच्या करामती बघायला गेले होते, साप कसा दुध पितो वगैरे. गारुडीच्या टोपलीतुन तो साप निसटला आणि जमलेल्या गर्दीत एकच हलकल्लोळ झाला. मी माझ्या चपला न घालता पळ काढला. रस्त्यावर जरा दूर पोचल्यावर मी मागे वळून बघितले तर गारुडी त्या सापाला टोपलीत कोंबत होता. आणि मला साक्षात्कार झाला की सापांना माणसांएवढ जोरात पळता येत नाही. बर झाल तो साप नगिना वगैरे सिनेमांमधील जोरात पाठलाग करण्याच ट्रेनिंग मिळालेला साप नव्हता. नाहितर माझी काही खैर नव्हती.

आता मी अमेरिकेतल्या एका मोठ्या बिल्डींगमधे राहते. कधी कधी मला वाटत इव्होल्युशनच्या प्रोसेस मधे सापांनी बिल्डींग वर सरपटायला शिकल तर? आता सापांची भिती मला फक्त स्वप्नातच वाटते. खऱ्या आयुष्यात माझ्या ह्रुदयात सापांची जागा इतर कोणीतरी घेतली आहे.

ह्या नविन व्यक्तीशी माझी पहिली भेट मी सेकंड इयरला असतांना झाली. पहिल्याच भेटीत ह्या व्यक्तीच्या हातात ड्रिलींग मशिन होती. ही व्यक्ती होती डेंटिस्ट!

आयुष्यात आलेल्या सर्व सापांहुन अधिक ह्या व्यक्तीने मला घाबरवले. माझ्या दुसऱ्या भेटीत ह्या डेंटिस्टकडे काही डेंटिस्ट्रीचे स्मार्टे विद्यार्थी येऊन लोकांचे दात अभ्यासत होते. मी आत जाताच नव भक्ष मिळाल्याच्या क्रुर आनंदात ह्या शिकाऱ्यांनी माझे दात बघण सुरु केल. अहो क्रिष्णाने आ वासला तेव्हा अर्जुनाला सबंध ब्रम्हांड दिसल. पण आ वासून कोणाला आपले किडके दात दाखवण ही काय रुबाबाची गोष्ट नव्हे. आणि खास करुन बघणारे डोळे स्मार्ट व कदाचित कॉलेजमधल्या होतकरु विद्यार्थांचे असतील. माझे किडके दात बघून त्यांची दातखिळी बसली असणार आणि असले नसलेले सर्व चान्स मी घालवून बसले होते. पुढे मग मी माझ्या मावज बहिणीकडे जाऊ लागले कारण अजुन कोणाला माझ्या किडक्या दातांची कथा कळाल्यास मला ’स्थळ’ येणार नाही ही आमच्या मातोश्रींची भिती.

साप आणि डेन्टीस्ट ह्यांची स्वप्नातसुध्दा भेट घ्यावी लागणार नाही अस आयुष्य मला दे अशी मी रोज प्रार्थना करते!

वयाच्या चौथ्या पाचव्या वर्षापासून डोक्यातली चक्र सुरु होतात (आणि तशीच आपल्या पालकांची पण आपल्या बद्दल सुरु होतात). मला काय बनायच आहे...

एवढ्या लहान वयात कदाचित पहिल प्रोफेशन जे आपण बघतो ते असत ’टीचर’च. मला मग मास्तरीणबाई व्हायच होत. शेजारपाजारच्या छोट्या पोरांची मी शाळा भरवू लागले. मास्तरकी पेश्यातल्या सतत बोलण्याचा मला कंटाळा येऊ लागला.(मला कधीतरी परत गणिताचा क्लास सुरु करायची ईच्छा आहे)
आणि मी विचार करु लागले, मला काय बनायच आहे...

सहा सात वर्षांची असतांना आईने संगीत शाळेत नाव नोंदवले. गाण्याच्या तीन परिक्षा झाल्यावर जसजस अवघड व जास्त रियाज सुरु झाला तस तस टॉन्सिल्सचा त्रास वाढत गेला. टॉन्सिल शरिरात महत्त्वाच्या कार्याकरता असतात ते ऑपरेशन करुन काढायचे नाहीत ही वडिलांची आद्न्या. समोर एकच पर्याय - गाण बंद. गायिका बनण्याच स्वप्न तिकडेच कोलमडून पडल, (आता मी बाथरुम सिंगर आहे) पुन्हा चक्र सुरु, मला काय बनायच आहे...

दुरदर्शनवर बातम्या बघून मी ठरवल मला बातमीदार व्हायचय. पुस्तकातले धडे ऩ धडे आरशात बघून बातम्या स्टाइल वाचून काढायला लागले. पुढे कोणीतरी सांगितल बातमीदार होण्याकरता वेगळा कोर्स करावा लागतो मुंबईत राहून. स्वतःच स्वप्न बदललेल चालेल पण मुंबई नको. (आता मी बातम्या तर बघते पण बातमीदारांना इमिटेट करण बंद केल) पुन्हा विचार सुरु, मला काय बनायच आहे...

शाळेत बायलॉजी मधे चांगले मार्कस पडायचेत, पण कोणाला माहीत होत की डॉक्टर बनण्याकरता डिसेक्शन पण कराव लागत. कॉलेजच्या लॅबमधे डिसेक्शन करतांना उलटी केली आणि ठरवल हे काही खर नाही. (अजुनही बायलॉजीची बरीच पुस्तक वाचते) पुन्हा मी विचार करु लागते आता काय बनु शकते?

रंगांबरोबर खेळायला मला खुप आवडायच. सर्व्या प्रकारचे पेंटिंग प्रकार शिकल्यावर ठरवल पेंटर व्हायच. पण मी तास ऩ तास बसून केलेले पेंटिंग विकायचे म्हणजे दुःखद वाटल.शेवटी पेंटिंग छंद म्हणून ठीक आहे पण पेशा नको असे ठरवले. (घराच्या सर्व भिंती मी माझ्या पेंटिंग्सने भरवल्या आहेत) पण परत तोच प्रश्ण : आता काय मी बनु?

वाचनाची नेहमीच खुप जास्त आवड होती. पुस्तक येता जाता खाऊन टाकायचे मग ठरवल स्वतःच काहीतरी लिहूयात - लेखक बनुयात. थोड्या फार कविता व लेख लिहिण्यापलिकडे माझी गाडी गेलीच नाही. (आजही मी माझ्या ब्लॉग/डायरीवर लिहित असते) आता काय बर बनू मी...

कॉलेजमधे शिंग फुटल्यावर पार्लरमधे जाऊ लागले आणि शुल्लक गोष्टिंकरता भरपुर पैसे मिळवणाऱ्या बायका बघून ठरवल ब्युटिशियन व्हायच. ताबडतोब कोर्स जॉइन करुन संपवला पण मातोश्रींनी माझ्या प्लॅनला विरोध केला मग तो प्लॅन तिकडेच बारगळला. (आजही स्वतःच्या चेहऱ्यावर प्रयोग करते) पुन्हा तेच, आता काय बनु?

मनिष मल्होत्राने डिझाईन केलेले कपडे बघून वाटल मला पण रंगांच द्न्यान आहे, चला तर मग फॅशन डिझायनर बनुयात. तातडीने पार्ट टाईम फॅशन डिझाईन इंस्टिट्युट जॉइन केली. पहिला कोर्स - शिवणकाम! दिवसभर शिवण करुन पाठकाड तर मोडलच पण भाऊ ’शिंपी होणार शिंपी होणार’ म्हणून चिडवू लागला. त्यामुळे कोर्स पुर्ण करुन पण तो प्लॅन पत्त्याच्या बंगल्यासारखा तिकडेच ढासळला. (मी अजुनही माझे ड्रेसेस स्वतःच डिझाईन करते आणि अधुन मधुन शिवते)
मला काय बनायचय चिंतन परत सुरु...

वडिल सुंदर पत्रिका बघतात. त्यांच बघुन उत्सुकता म्हणुन ज्योतिष क्लास लावला. त्याचा भरपुर अभ्यास केला, काही अंशी विश्वास पण बसला पण एक पत्रिका बघायचे असे किती मिळणार? (अजुनही मी विरंगुळ्याकरता पत्रिका बघते)
पुन्हा तोच प्रश्ण, मी आयुष्यात काय बनु?

मल्लेश्वरी - ऑलंपिक्स मधे वेट लिफ्टर म्हणून पदक पटकावलेली पहिली महिला. झाल तर मग, मला दुसरी बनायच होत. ताबडतोब जिममधल्या इंस्ट्रक्टरला प्लॅन सांगुन ट्रेनिंग सुरु. डॉक्टर वहिनीने महिलांच्या शरिरास हे योग्य नाही अस ऑब्जेक्शन घेतल. (मी रोज जिमला जाते, अधुन मधुन वेट लिफ्टींग पण करते) पुन्हा मी उत्तराच्या शोधात...

कॉलेजच्या क्रिकेट टीमची कॅप्टन होते म्हणुन क्रीकेटर बनणार होते, मग चेस प्लेअर बनायच होत(अजुनही याहु गेम्सवर मी सारख्या मॅचेस हरत असते). स्टेजवर गेल्यावर घाबरुन पहिलीच स्टेप विसरले आणि डान्सर बनायच स्वप्न पण तिकडेच विसरले. (माझा कथ्थक क्लास अमेरिकेत चालु आहे).

चांगल्या दिसण्याच्या कॉंम्प्लीमेंटस मिळाल्या म्हणून थोडे मॉडेलिंग केले, वामन हरी पेठे वगैरे तत्सम जाहीराती. पुढे पुढे जाणवले ह्या फिल्डमधे नाग कमवायला काही प्रिंसिपलस गिरवी ठेवण गरजेच आहे. कॉम्प्रमाईझ केले नाहीत आयुष्यात. प्रिंसिपल्स ना अति जास्त चिकटलेल्या होसर्ड रोअर्कचा राग येऊन फाऊंटनहेड पुस्तक एका क्षणी फेकून देणारी मी अचानक त्याच्या प्रेमात पडले. त्याच्या मानसिकतेची जाणीव झाली आणि ती पटलीसुध्दा.

आता तुम्ही विचार करत असाल की शेवटी मी करते काय? (इतर अक्टिव्हीटीज मधुन वेळ काढुन) कंप्युटरसमधे मास्टरस केल आणि पुण्यातली एक मोठी कंपनी हायर करत होती, इंटरव्ह्यु करता १०० लोक, त्यापैकी तिघांना नोकरी मिळली. त्यात मी पण एक होते. एवढी कॉंपिटिशन असुन मला जॉब मिळाला ह्याचा अर्थे कदाचित मी हेच करण विधिलिखित होत. आज ५ पैकी ३ लोक आयटी मधे असतात त्यामुळे मी काहीही हटके किंवा वेगळ करण्याच स्वप्न पुर्ण नाही झाल.

कधी कधी वाटत एकाच गोष्टीत प्राविण्य मिळवण्यात सर्व प्रयत्न लावले असते तर बर झाल असत. पण मग वाटत एका छोट्या आयुष्यात थोड्या फार गोष्टींचा अनुभव तरी घेता आला!